آرامگاه میرزا‌کوچک‌خان‌جنگلی؛ رشت
آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی، معروف به سردار جنگل در شهر رشت و در محله سلیمان داراب، ازجمله مکان‌های دیدنی شهرستان رشت به شمار می‌آید. در اطراف مقبره میرزا کوچک خان جنگلی، آرامگاه مجاهدان جنگلی است که اسامی آن‌ها بر روی سنگ‌قبر آنان حک‌شده است. در کنار قبر میرزا آرامگاه شاعر بلندآوازه و مردمی گیلان، شیون فومنی و برخی مشاهیر قرار دارد.
یونس استادسرایی مشهور به میرزا کوچک خان جنگلی یکی از مبارزین برجسته انقلاب مشروطه و رهبر جنبش جنگل بود که در اعتراض به نقض تمامیت ارضی و استقلال ایران از سوی بیگانگان بعد از مشروطه قیام کرد. پس از ایستادگی جنبش جنگل در مقابل قزاق‌ها، این جنبش به دلیل نفوذ هواداران کمونیست در سران نهضت و خیانتشان علیه نهضت جنگل مجبور به عقب نشینی شد و میرزا و یاران به سمت کوه‌های خلخال در استان اردبیل متواری شدند. اما همگی گرفتار بوران و طوفان شدند و سرانجام میرزا زیر فشار سرما و برف در روز ۱۱ آذر ۱۳۰۰، از پای درآمد. دشمنانش سر از بدن او جدا کردند و برای رضاخان به ارمغان آوردند.
بنای یادبود میرزا کوچک خان جنگلی ساده اما زیبا و با توجه به اصول معماری سنتی در سال‌های پیروزی بعد از انقلاب اسلامی ساخته شد. این بنا به‌صورت یک هشت‌ضلعی منظم از اشکال هندسی رایج در معماری سنتی ایران است و به مساحت ۴۰ مترمربع و ارتفاع ۹ متر ساخته‌شده است. عناصر تشکیل‌دهنده آن عمدتاً آجر، کاشی، سفال و چوب است که همگی از مصالح بومی به شمار می‌رود و تلفیق آن با فضای سبز درختان کهن‌سال اطراف بنا یادآور جنگل و متناسب با روحیات آزادمنشانه آن شخصیت مبارز است. بازسازی آرامگاه این بزرگ‌مرد تاریخ مبارزات گیلان و ایران، در سال ۱۳۶۰ هجری شمسی مطرح و توسط دفتر فنی حفاظت آثار باستانی گیلان انجام شد
